Noktowizor to zaawansowane urządzenie optyczne, które pozwala na obserwację otoczenia w warunkach ograniczonego oświetlenia – w tym także w nocy. Jak działa takie wyposażenie? Na co zwrócić uwagę przy wyborze noktowizora i kiedy może się on przydać? W tym artykule przybliżymy tę tematykę i odpowiemy na najważniejsze pytania!
Noktowizor – co to jest?
Noktowizor jest specjalnym urządzeniem wykorzystującym technologię noktowizyjną, pozwalającą na obserwację w przypadku znikomego oświetlenia. Należy w tym miejscu od razu wyjaśnić pewne błędne założenie, że sprzęt ten umożliwia pracę nawet w całkowitej ciemności – zawsze wymagane jest jakiekolwiek źródło światła – nawet, jeżeli jest to jedynie księżyc i gwiazdy. Jeśli jednak korzysta się z noktowizora w pomieszczeniu całkowicie pozbawionym dostępu do oświetlenia, konieczne jest zastosowanie sztucznego źródła, w postaci wiązki podczerwieni (generowanej przez specjalny emiter stanowiący wyposażenie nowoczesnych urządzeń noktowizyjnych). W innym razie noktowizor nie będzie w stanie pokazać żadnego obrazu!
Noktowizory wykorzystujące tylko naturalne światło określa się mianem aktywnych, natomiast urządzenia, które tego nie potrzebują, opierając swoje działanie na wiązce podczerwieni emitowanej przez iluminator, określa się mianem noktowizorów pasywnych.
Noktowizory dzieli się na dwa rodzaje – analogowe i cyfrowe. Pierwsze są już powoli wypierane przez nowocześniejsze modele, jednak nadal zasada działania pozostaje bardzo podobna. W obu wariantach możliwe jest wykorzystanie wspomnianego iluminatora podczerwieni.
Jak działa noktowizor analogowy?
Noktowizory analogowe są złożonymi urządzeniami, bazującymi na pewnych zjawiskach fizycznych. Światło, które odbija się od obserwowanych obiektów, zostaje wyłapane przez układ optyczny. W nim soczewka skupia zebrane światło. Fotony (cząstki światła) uderzają w fotokatodę, w której dochodzi do przetworzenia ich na elektrony. Te z kolei, po wybiciu z fotokatody, trafiają w ekran fosforyzujący (luminofor), zmieniający ich energię w światło widzialne, niejako tworząc wzmocniony obraz, widoczny dalej przez użytkownika.
Widoczny w okularze noktowizora obraz jest bardzo charakterystyczny – ponieważ najczęściej będzie prezentowany w kolorach zieleni. Wynika to z faktu, że ludzkie oko jest w stanie dostrzec i rozróżnić najwięcej odcieni właśnie tej barwy, zatem obraz ukazywany przez noktowizor staje się bardziej zrozumiały i czytelny dla ludzkiego mózgu.
Jak działa noktowizor cyfrowy?
Jak łatwo można się domyślić, cyfrowe noktowizory działają już nieco inaczej, niż modele analogowe. W tym wypadku soczewka skupia światło, a czujnik znajdujący się za nią rejestruje obraz, a następnie przekształca go w sygnał elektroniczny. Po jego przesłaniu do procesora i dalej, do wyświetlacza, obraz pojawia się przed oczami użytkownika.
Co ciekawe, noktowizory cyfrowe nie pokazują obrazu w czasie rzeczywistym, a z opóźnieniem wynoszącym ułamek sekundy. Decydując się na taki model trzeba zwrócić uwagę na częstotliwość odświeżania obrazu – im będzie wyższa, tym płynniej użytkownik oglądać będzie otoczenie. W noktowizorach cyfrowych najczęściej obraz nie jest zielony, a czarno-biały.
Noktowizory to urządzenia zasilane bateryjnie, przy czym najczęściej mowa tu o akumulatorze zintegrowanym ze sprzętem.
Do użytku cywilnego zostały oddane noktowizory analogowe oraz cyfrowe I i II generacji. Urządzenia III i IV generacji nie są dopuszczone do sprzedaży.
Urządzenia noktowizyjne
Na rynku znaleźć można noktowizory w różnej postaci, które można określić mianem urządzeń noktowizyjnych. Wśród nich znajdują się, między innymi:
- lornetki noktowizyjne – czyli wyposażenie świetne dla osób chcących obserwować otoczenie w wygodny sposób; to urządzenia przeznaczone w szczególności dla myśliwych, którzy za ich pomocą mogą obserwować czy przeliczać zwierzęta bezpośrednio z ambony,
- monokulary noktowizyjne – z możliwością podłączenia do lunety lub użytku samodzielnego,
- celowniki noktowizyjne – do polowania w lesie lub też rozgrywek ASG czy paintballowych.
Można też zaopatrzyć się w nieco bardziej klasyczny, ręczny model o niewielkiej wadze, idealny do prowadzenia nocnych obserwacji ptaków czy sprawdzania otoczenia w trakcie biwakowania, bushcraftu lub wyprawy survivalowej.
Zastosowanie noktowizorów
Na samym początku noktowizory należały do kategorii sprzętu wojskowego i były użytkowane tylko przez służby mundurowe. Korzystała z nich służba graniczna, policja, ewentualnie strażacy, którzy przeszukiwali pogorzeliska. Z czasem się to, oczywiście, zmieniło i także użytkownicy cywilni mogą obecnie kupować i wykorzystywać tego rodzaju wyposażenie (I i II generacji).
Możliwości zastosowania noktowizorów jest naprawdę wiele. Służą one, na przykład, myśliwym, którzy organizują nocne polowania. To jednak nie wszystko – ze względu na swoją funkcjonalność, urządzenia te trafiają nawet do branży górniczej gdzie, w kopalniach, przy bardzo ograniczonym oświetleniu, noktowizory mogą ułatwiać realizację prac czy też służyć w trakcie działań ewakuacyjnych.
Nie można też nie wspomnieć o typowo hobbystycznym wykorzystaniu noktowizorów. Po taki sprzęt sięgają miłośnicy wędrówek, także nocnych, w czasie których możliwość obserwacji otoczenia staje się bardzo istotna.
Noktowizory cieszą się ogromną popularnością wśród miłośników różnych rodzajów aktywności outdoorowych. Modele, które nadają się do montażu na hełmie (na przykład noktowizory ASG, do paintballa) lub też o konstrukcji w postaci lunet noktowizyjnych pozwalają wejść na zupełnie nowy poziom rozgrywek airsoftowych i podobnych aktywności.
Jak wybrać noktowizor?
Szukając odpowiedniego dla siebie noktowizora, zwróć uwagę na kilka ważnych parametrów, które przełożą się nie tylko na wygodę użytkowania, ale i funkcjonalność urządzenia.
Ważnym parametrem jest zasięg widoczności przez noktowizor. Jest on zależny od tego, jak wielki jest obiekt, który obserwujesz (im większy, tym łatwiej go dostrzec, a obraz jest wyraźniejszy) i warunków dostępnego oświetlenia. Upewnij się więc, jaki jest zasięg urządzenia. Proste modele oferują pracę przy zasięgu na poziomie sięgającym około 50-100 m. Urządzenia o większym zasięgu są już przeznaczone dla bardziej doświadczonych użytkowników czy też osób o większych wymaganiach (myśliwi, gracze ASG itp.).
Dużo zależy również od jakości i rodzaju samego noktowizora. Model cyfrowy będzie oferował lepsze warunki pracy, niż noktowizor analogowy I generacji, ale za to nie dorówna urządzeniu analogowemu II generacji. Takie zależności wpływają na ceny poszczególnych modeli.
Dobrym pomysłem będzie także sprawdzenie wagi urządzenia (im lżejsze, tym łatwiejsze do transportowania) oraz stopnia jego wodoodporności. Dobrej klasy noktowizor cyfrowy będzie też zapewniać powiększenie obrazu.
Jak widać, rynek specjalistycznych urządzeń tego rodzaju jest całkiem spory – i bez względu na to, w jakim celu chcesz korzystać z noktowizji, doświadczeni sprzedawcy w sklepach oferujących sprzęt tego rodzaju z pewnością udzielą Ci kilku wskazówek i pomogą wybrać rozwiązanie na miarę Twoich potrzeb!
