Na rynku znaleźć można różne rodzaje wiatrówek – sprężynowe, CO2 (gazowe), PCP czy PCA. Czym różnią się poszczególne typy? Co warto wiedzieć na temat wyposażenia tego rodzaju, zanim wybierze się wariant odpowiadający oczekiwaniom? Zachęcamy do zapoznania się z naszym przeglądem rodzajów wiatrówek, wraz z omówieniem ich charakterystyki.
Historia wiatrówki
Chociaż obecnie wiatrówki kojarzone są właściwie tylko z użytkiem sportowym, ich początki, które sięgają najprawdopodobniej końca XVI wieku, związane były ściśle z zastosowaniem wojskowym. Zamysł wydawał się zresztą słuszny – były ciche, nie generowały też dymu po wystrzale (przy wykorzystaniu sprężonego powietrza zamiast prochu), przez co wydawały się być bronią wyjątkowo niebezpieczną – bo trudną do identyfikacji przez przeciwnika.
Co ciekawe, do użytku bojowego wiatrówki trafiły tylko raz, w wojnie austriacko-tureckiej (XVIII w.). Częściowo, jednak na pewno nie jako podstawowa broń, wiatrówki stosowane były w trakcie Wiosny Ludów.
Z czasem, w związku z bardzo dobrą imitacją broni palnej, przy jednoczesnej niskiej wartości militarnej, wiatrówki zaczęto masowo wykorzystywać jako wyposażenie szkoleniowe, przyzwyczajające rekrutów do obywania się z bronią, celowania i ogólnej obsługi sprzętu.
Czym jest wiatrówka?
Wiatrówka należy do kategorii broni pneumatycznej lub gazowej, potrzebującej do wystrzału sprężonego powietrza lub gazu, w zależności od rodzaju. Napęd może być generowany poprzez zaciągnięcie sprężyny czy też specjalny nabój gazowy. W przypadku wiatrówek nie stosuje się ostrej amunicji – zamiast tego wykorzystywany jest śrut.
Wiele osób zainteresowanych rozpoczęciem przygody ze strzelaniem z wiatrówek rozważa kwestię legalności sprzętu tego rodzaju. W polskim prawodawstwie wiatrówki o mocy nieprzekraczającej 17J nie są objęte przepisami dyktowanymi przez Ustawę z dnia 21 maja 1999 roku o broni i amunicji. Mówiąc wprost, są to urządzenia pneumatyczne, z których w sposób legalny korzystać mogą osoby pełnoletnie (przed ukończeniem 18 roku życia również, jednak pod ścisłą kontrolą dorosłego opiekuna). Na ich zakup oraz użytkowanie nie jest wymagane pozwolenie na broń.
Z wiatrówki bez zezwolenia można korzystać w różnych miejscach, najlepiej do tego przeznaczonych (strzelnice, poligony, tereny rozgrywek outdoorowych), z zachowaniem ogólnych zasad bezpieczeństwa i rozsądku. Nie wolno strzelać z nich do osób czy zwierząt, niewskazane jest również przenoszenie ich czy przewożenie bez odpowiedniego pokrowca.
Uwaga, każda wiatrówka lub inna broń pneumatyczna, której energia kinetyczna przekracza wspomniane 17J objęta jest już obowiązkiem posiadania zezwolenia na zakup i użytkowanie!
Rodzaje wiatrówek
W podstawowym zakresie wiatrówki dzieli się na krótkie i długie, które w obu przypadkach często imitują wyglądem popularne modele broni palnej.
Wiatrówki krótkie przypominają wyglądem i konstrukcją tradycyjne pistolety czy rewolwery. Popularnością cieszą się modele stanowiące repliki historyczne, wzorowane na tak kultowych modelach, jak rewolwery Colta. Wiatrówki krótkie, ze względu na niewielkie rozmiary, są bardzo poręczne i mogą stanowić dobre rozwiązanie zwłaszcza dla osób początkujących oraz dla młodszych strzelców.
Mówiąc o wiatrówkach długich należy mieć na myśli wyposażenie, którego konstrukcja przypomina już karabinki oraz strzelby, czy broń palną długą. To wyposażenie większych rozmiarów, często wymagające także większej wprawy i umiejętności ze strony użytkownika. Plusem długich wiatrówek jest za to znacznie precyzyjniejsze celowanie, aniżeli ma to miejsce w przypadku wiatrówek krótkich. Uważa się również, że rozpoczęcie nauki od wiatrówek długich wpływa pozytywnie na kwestię wyćwiczenia odpowiedniej postawy strzelca.
Znacznie szerszy podział wiatrówek związany jest już z typem napędu zastosowanym w danych modelu. W tej sytuacji mówić można o wiatrówkach sprężynowych, gazowych, pneumatycznych PCP i PCA.
Wiatrówki sprężynowe
Wiatrówki sprężynowe można bez wątpienia uznać za najbardziej klasyczne w kategorii broni pneumatycznej i bardzo popularne, również ze względu na stosunkowo niskie ceny zakupu oraz prostotę konstrukcji.
W wiatrówce sprężynowej napęd potrzebny do oddania strzału wymaga naciągnięcia sprężyny. W momencie naciśnięcia spustu sprężyna ta zostaje zwolniona, a wraz z nią w ruch wprowadzany jest tłok znajdujący się w cylindrze – to właśnie ten tłok wytwarza ciśnienie niezbędne do tego, by doszło do gwałtownego wystrzału załadowanego wcześniej śrutu. Eksploatowanie tego rodzaju wiatrówek jest niedrogie, ponieważ nie jest wymagane stosowanie żadnych dodatkowych elementów napędu (jak ma to miejsce, chociażby, w wiatrówkach CO2).
W przypadku wiatrówki sprężynowej naciągnięcie sprężyny w celu napędzenia tłoka jest konieczne przed oddaniem każdego kolejnego strzału. Oznacza to, że strzelanie z tego modelu może być mniej wygodne, jeżeli oczekujesz szybkiego, sprawnego korzystania z wiatrówki. Jest za to proste, i świetnie przygotowuje początkujące osoby do pracy w przyszłości z innymi modelami. Naciąg sprężynowy jest do tego bardzo trwały, a jego używanie nie prowadzi do skrócenia żywotności całej konstrukcji.
Traktując o wiatrówkach sprężynowych wspomnieć można również o różnych rodzajach naciągu – klasycznie może to być naciąg łamany (przełamanie lufy prowadzi do naciągnięcia napędu) lub też naciąg dolny lub naciąg boczny, wymagające zaciągnięcia specjalnej dźwigni.
Wiatrówki gazowe (wiatrówki CO2)
Wiatrówki gazowe czy też wiatrówki na CO2 to broń pneumatyczna z napędem gazowym, czyli takim, który wykorzystuje sprężony dwutlenek węgla.
Cechą charakterystyczną wiatrówek na gaz jest konieczność stosowania specjalnych, metalowych kapsułek wypełnionych dwutlenkiem węgla (są one dostępne w różnych pojemnościach, które, w zależności od rozmiaru, zazwyczaj pozwalają na oddanie przynajmniej kilkudziesięciu strzałów, zanim potrzebna będzie wymiana naboju z gazem).
Wiatrówki CO2 mają kilka zalet – są, przede wszystkim, lżejsze od modeli sprężynowych. Do tego, w odróżnieniu od nich, nie generują odrzutu przy strzale. Ponieważ nie jest także konieczne naciąganie sprężyny każdorazowo przed oddaniem strzału, z takiej wiatrówki można strzelać szybciej i wygodniej.
Osoby oczekujące maksymalnego realizmu, powinny wybierać wiatrówki gazowe wyposażone w system Blow Back, zapewniający odrzut zamka po każdym strzale.
Wiatrówki na sprężone powietrze (pneumatyczne)
Wiatrówki pneumatyczne, określane jako wiatrówki na sprężone powietrze, stanowią urządzenia o zaawansowanej konstrukcji, wykorzystujące rozwiązania będąca pewnego rodzaju kompromisem pomiędzy napędem sprężynowym i gazowym. Na czym zatem polega wyjątkowość wiatrówek na sprężone powietrze?
W konstrukcji takiej wiatrówki znajduje się wbudowany już zbiornik/kapsuła, w której, podobnie jak w modelach CO2, przechowywany jest gaz. W tym wypadku jest to jednak zwykłe powietrze – takie, jakie wykorzystywane jest w trakcie prący tłoku napędzanego sprężyną w wiatrówce sprężynowej. Stąd też mówić można właśnie o pewnym połączeniu funkcjonalności obu tych rodzajów broni pneumatycznej.
Wiatrówki pneumatyczne wykorzystujące sprężone powietrze dodatkowo dzieli się na dwa podtypy, czyli wiatrówki PCA i wiatrówki PCP.
Wiatrówki pneumatyczne PCA
Wiatrówki PCA (Pre Charged Air) są niekiedy nazywane „pompkami” – wszystko przez zastosowanie w tych urządzeniach małej pompki (w wiatrówkach długich) lub tłoka skrywanego pod zamkiem (w wiatrówkach krótkich), za pomocą których należy sprężyć powietrze tak, by wykorzystać je jako napęd.
Podobnie, jak w wiatrówkach z napędem sprężynowym, także w modelach PCA konieczne jest sprężenie („napompowanie”) powietrza za każdym razem przed oddaniem strzału. Jeśli jednak chodzi o celność i lekkość, wiatrówkom PCA znacznie bliżej do wariantów gazowych, niż sprężynowych.
Liczba wykonanych ruchów pompką lub tłokiem pozwala na uzyskanie takiej ilości sprężonego powietrza, by oddawać strzały zarówno na bliższą, jak i dalszą odległość (wymaga to pewnej wprawy czy może bardziej wyczucia i przyzwyczajenia, ale nie jest skomplikowane). Innymi słowy – to użytkownik ma bezpośredni wpływ na moc oddanego strzału.
Wiatrówki pneumatyczne PCP
Wiatrówki PCP (Pre Charged Pneumatic) również napędzane są sprężonym powietrzem, jednak na innej zasadzie. W tych modelach wykorzystane zostały wbudowane zbiorniki, do których można wielokrotnie wtłaczać powietrze – najczęściej za pomocą specjalnej pompki zewnętrznej (generującej odpowiednio wysokie ciśnienie) lub też, na przykład, z butli.
W droższych wiatrówkach PCP producenci stosują ponadto specjalne zawory ciśnieniowe, za pomocą których można regulować dawki powietrza tak, by przy każdym strzale wykorzystywana była taka sama jego ilość. Wpływa to na stabilizację pracy wiatrówki i usprawnia powtarzalność strzałów.
Wiatrówki tego rodzaju są powszechnie uznawane za urządzenia celne, a do tego bardzo wytrzymałe. Wystrzał nie wywołuje odrzutu, przez co korzystanie z nich jest wygodniejsze, niż z modeli sprężynowych.
Podsumowanie
Na rynku dostępne są różne modele wiatrówek, wyróżniające się, przede wszystkim, wykorzystanym mechanizmem napędowym. Najprostsze, sprężynowe wiatrówki, to jednocześnie urządzenia najtańsze i najprostsze w użyciu. Jeżeli jednak szukasz większej precyzji i broni pneumatycznej o stabilnym działaniu i dającej możliwość szybkiego oddawania strzałów, lepszym wyborem okazać się mogą wiatrówki gazowe lub na sprężone powietrze.